Geschatte leestijd: 12 minuten
De persoonlijke keuze van een vrouw om geen kinderen te willen kan helaas negatieve reacties oproepen. Van familie maar ook van collega´s of mensen die je slechts oppervlakkig kent. Het lijkt wel of velen ervan zijn overtuigd dat zij iets ´moeten vinden´ van jouw keuze én dat ze dit ook aan jou moeten laten weten. Je merkt dat je soms tekst en uitleg ´moet´ geven, dat anderen jouw proberen te overtuigen om tóch kinderen te willen of dat ze denken dat er iets mis is met jou. Dit alles maakt het niet altijd makkelijk om je okay te voelen bij jouw keuze.
Dit artikel is bedoeld voor vrouwen die de keuze hebben gemaakt hun leven in te richten zonder kinderen en die last hebben van negatieve reacties in hun omgeving.
Ter introductie een Ted Talk van coach, consultant en ondernemer Vicki McLeod:
Wat vind je in dit artikel
In dit artikel ga ik in op:
- Veel gestelde vragen/opmerkingen als je geen kinderen wilt
- Als naasten het vreemd vinden dat je geen kinderen wilt
- Jouw contact met vriendinnen met kinderen
- Mogelijke verwachtingen van (schoon)ouders
Daarnaast geef ik handvatten om hiermee om te gaan:
- Jouw verhaal opnieuw omarmen
- Kritische gedachten en gevoelens ontkrachten
- Onthoud: je bent nooit verplicht ‘tekst en uitleg’ te geven
- Dé impertinente vraag
- Kijk-, lees- en luistertips
Veel gestelde vragen/opmerkingen als je geen kinderen wilt
De eerste keren overvalt het je misschien. Je hebt een heel persoonlijke keuze gemaakt om je leven in te richten zonder kinderen. Je denkt niet dat een ander daar heel zwaar aan zal tillen. Het gaat immers om jouw leven. Je gunt anderen de liefde voor hun kinderen en de voldoening die ze uit het ouderschap halen. Je vindt hun keuze niet raar en het komt niet bij je op om hen te vragen waarom ze eigenlijk aan kinderen zijn begonnen.
Daarom ben je verbaasd als je moeder, een vriendin of collega je iets vraagt als:
- Houd je soms niet van kinderen?
- Vind je dat niet een beetje egoïstisch?
- Ben je niet bang dat je later eenzaam wordt?
Het lijkt wel alsof de mensen om je heen bang zijn dat je er niet goed over hebt nagedacht. En dat ze jou daarom wat kritische vragen moeten stellen om je in te laten zien dat jij een groot risico neemt door je leven zonder kinderen in te richten. Natuurlijk kan er ook een oprechte zorg in zitten, maar evengoed zit er vaak ook een verborgen oordeel in. Namelijk de opvatting dat een leven zonder kinderen een incompleet leven is waar je vroeg of laat spijt van krijgt.
Vooral als je nog wordt gezien als ‘jong’ zul je deze vraag wel herkennen:
- ‘Als je de ware tegenkomt verander je wel van gedachten.’
- ‘Je bent nog veel te jong om zo´n keuze te kunnen maken.´
- ´Wacht maar, je biologische klok gaat nog wel tikken.´
Het lijkt wel of iedereen beter dan jij denkt te weten wat goed voor jou is! Straks gaan we in op hoe je op dit soort vragen het beste kunt reageren.
De Britse krant The Guardian interviewed vijf vrouwen over hun keuze om niet te kiezen voor kinderen:
Als naasten het vreemd vinden dat jij geen kinderen wilt
Het is extra pijnlijk wanneer het je dierbaren zijn die jouw keuze in twijfel trekken. Je ouders, een broer of zus, goede vrienden. De mensen bij wie je je veilig voelde. Mensen met wie je vertrouwelijk en veilig had gepraat over verliefdheden, studiekeuzes of lastige kwesties op het werk. Ineens merk je dat je een essentieel deel van jezelf niet zo makkelijk met hen kunt delen. Gesprekken erover lopen stroef, je voelt een oordeel of zorg bij de ander. Of misschien wel de impliciete vraag of er iets mis is met jou.
Dat kan een behoorlijk gevoel van eenzaamheid geven. Ineens laat jouw steunende netwerk het afweten. Je kunt over van alles met hen praten maar niet hierover. Zeker als je in de leeftijdsgroep bent waarbij ´men´ vindt dat het ‘nog niet te laat is’, voel je misschien druk om tóch je mening bij te stellen en het moederschap te omarmen.
Jouw contact met vriendinnen met kinderen
Wat je ook kunt merken is dat het moeilijker is om de band te onderhouden met vriendinnen die moeder zijn geworden. Hun levensritme verandert en, afhankelijk van hoe zij hun moederrol invullen, ook hun behoefte om af te spreken buiten gezinsverband. Misschien trekken ze nu eerder toe naar vriendinnen die ook kinderen hebben; om ervaringen uit te wisselen en om speelafspraakjes van de kinderen te combineren met even bijpraten met elkaar. Ineens ontstaat er een sociale wereld waar jij geen deel van uitmaakt en mis je de goede vriendinnen van vroeger, toen jullie geen van beiden nog kinderen hadden.
Hoe je (schoon)ouders kunnen reageren op jouw leven zonder kinderen
En dan kunnen er ook onuitgesproken of juist wél benoemde verwachtingen zijn bij je ouders of schoonouders. Misschien hebben zij zich erop verheugd om opa of oma te worden. En krijgen zij op hun beurt van hun eigen vrienden de vraag of hun dochter al zwanger is. Sommige (schoon)ouders kunnen het gevoel hebben dat jij hen iets ontneemt waar zij ‘recht’ op hebben. Ze roepen jou, direct of indirect, ter verantwoording, praten er misschien over met jouw partner. Ziet hij/zij/hen het ook zo of ‘dwing’ jij hem/haar/hen tot het bewandelen van een levenspad zonder kinderen?
Ouders, schoonouders en andere directe familie kunnen een grote druk leggen op jouw keuze. Familiefeestjes kunnen een last worden omdat ‘de vraag’ altijd weer op tafel komt. Of omdat de gesprekken bijna uitsluitend gaan over de kinderen binnen de familie en er minder belangstelling is voor de zaken die in jouw leven van belang zijn: je baan, hobby, reizen of een andere dierbare activiteit. Misschien merk je dat je de feestjes wat gaat vermijden, en dat terwijl je er vroeger met plezier naartoe ging.
Niet alle zorgverleners gaan respectvol om met de wens tot sterilisatie.
In de Ted Talk hieronder hoor je wat de ervaringen zijn van Christen Reighter in Amerika. Ik hoop van harte dat het in Nederland over het algemeen beter is gesteld. Mijn persoonlijke ervaring tijdens een oriënterend gesprek was positief. Heb jij een ervaring die je wilt delen? Laat het mij weten via amanda@amazonecounselling.nl.
Boos, verdrietig en onbegrepen
Als (schoon)ouders en vrienden moeite hebben met jouw besluit, dan kan dat invloed hebben op hoe jij je voelt. Bijvoorbeeld:
- Je mist de fijne moeder-dochter band die je altijd had omdat je voelt dat je moeder zo graag oma wilde worden
- Je mist de koffiedates, appjes en belletjes met vriendinnen omdat zij zich focussen op een leven met kinderen en meer afspreken met vriendinnen die ook kinderen hebben
- In de weekends hebben vrienden nog nauwelijks tijd om af te spreken met jou
- Je hebt last van de (on)uitgesproken oordelen van de mensen om je heen en voelt je boos, verdrietig en onbegrepen
Ook al sta je honderd procent achter je eigen keuze, deze situaties doen gewoon pijn. Je leven zoals je het had opgebouwd is aan het veranderen zonder dat je daar invloed op lijkt te hebben. Wat vertrouwd voelde is ineens veranderd.
In je meest verdrietige buien ga je de kritiek bijna internaliseren; je kijkt naar je eigen keuze als afwijkend, anders, de minderheid. Misschien voel je zelfs het vreemde, tegenstrijdige gevoel, dat je twijfel voelt over je keuze terwijl je tegelijkertijd heel zeker weet dat je geen kinderen wilt. Dat is niet vreemd; dat kan gebeuren als mensen die je erg dierbaar zijn kritiek blijven uiten op jouw keuze. In je diepste binnenste weet je nog steeds dat jouw keuze voor jou de juiste is, maar het sociale stukje in jou verlangt ernaar om erbij te horen, te doen wat ‘iedereen’ doet. Schrik dus niet als je dit voelt, het is een gewoon menselijke reactie op de situatie.
Fysieke klachten
Als je je boos, verdrietig of onbegrepen voelt kan dat zich ook fysiek uiten. Ongemerkt kun je bijvoorbeeld je kaken op elkaar klemmen (overdag of in je slaap), spanning op je schouders zetten of krijg je ineens een onrustige buik of darmklachten. Dit breng je misschien niet direct in verband met je gevoelsleven. Zeker als je eraan gewend bent om je eigen gevoelens te onderdrukken besef je niet dat de fysieke klachten hun oorsprong in je emoties hebben. Dan merk je misschien helemaal niet dat je boos bent of verdriet hebt en kom je juist sterk en vrolijk over. Maar dat kan betekenen dat je gevoelens ‘ondergronds’ gaan omdat je ze niet de ruimte biedt. En dan zit je ineens bij de fysiotherapeut of de huisarts met ‘vage fysieke’ klachten. Dan kun je eindeloos aan je lichaam laten sleutelen of nog eens een fijne massage boeken; de oorzaak pak je hier niet mee aan.
Hieronder een interview met auteur Tory Sheperd over haar keuze om geen kinderen te nemen en het boek wat zij schreef over vrouwen die dezelfde keuze maakten.
Je verhaal opnieuw omarmen
In dergelijke situaties is het belangrijk om jouw keuze opnieuw bewust te omarmen. Want als jij je verhaal al niet omarmt, wie kan het dan wel? Als je je verhaal niet omarmt wijs je in feite jezelf af. Soms heb je dat niet eens in de gaten, bijvoorbeeld omdat je van jongs af aan bent opgegroeid in een gezin waarin het moederschap als de logische bestemming van iedere vrouw werd gezien. Je hebt geleerd om naar jezelf te kijken door de lens van een ander.
Om weer voluit te kunnen leven is het nodig dat je jezelf en jouw verhaal opnieuw honderd procent okay vindt. Dat je er plezier in hebt te leven zoals je doet en dat kritiek hierop je niet langer ernstig kwetst. Afhankelijk van hoezeer je kritisch en negatief over jezelf bent geworden kan dit proces langer of korter duren. Hoe kun je jezelf nu helpen om weer met plezier achter je eigen keuze te gaan staan? Ik geef je hieronder vijf tips om je keuze om geen kinderen te willen, weer opnieuw te omarmen.
- Zoek rolmodellen, online of in je eigen omgeving; welke inspirerende vrouwen ken jij die hun leven bewust zonder kinderen hebben ingericht? Een politica? Een zakenvrouw of kunstenaar? Of gewoon een leuke collega of die enthousiaste vrouw van de sportschool? Wat zeggen zij over hun leven en hun keuze? Welke kritiek kregen zij en hoe gingen zij daarmee om?
- Houd een dagboekje bij waarin je noteert wat je waardeert aan jezelf en je eigen leven
- Spreek jezelf in veilige situaties uit over andere zaken waar je gepassioneerd over bent, zodat je eraan went om te gaan staan voor de keuzes die er voor jou toe doen. Ben je bijvoorbeeld bezorgd over het klimaat of over de manier waarop vluchtelingen worden behandeld? Spreek je hierover uit bij mensen waarbij je je veilig voelt, misschien eerst bij gelijkgestemden zodat je verzekerd bent van bijval. Dan kun je eens een stapje doen bij mensen die er iets anders over denken maar wel open staan voor een goed gesprek. Hoe voelt het om je zo uit te spreken? Vond je het spannend als er kritiek kwam? Hoe ging je daarmee om? Je leert zo jezelf beter kennen in kritische gesprekken zonder dat het gelijk over jezelf gaat. En dat helpt je om ook zo stevig in je schoenen te staan als je kritiek krijgt op jouw leven zonder kinderen.
- Schets een droombeeld voor de toekomst. Hoe ziet jouw ideale leven eruit over vijf jaar als je honderd procent gaat staan voor wie jij bent en hoe jij je leven wilt inrichten? Wie spelen daar een rol in? In wat voor huis woon je, in wat voor wijk of land? Woon je alleen of met anderen? Met wie? Hoe zien je dagen eruit, wat voor bezigheden heb je? Als je wilt kun je het zelfs nog specifieker maken: wat eet je, wat voor kleding draag je, naar wat voor muziek luister je, wat voor films bekijk je? Kortom, creëer het ideale beeld van jouw leven over vijf jaar. Zo ga je jouw keuzes weer associëren met een rijk leven dat voldoening geeft.
- Ga dan eens kijken: hoe kan ik hiervan een paar kleine elementen al in mijn dagelijks leven nú inbouwen? Of wat doe ik misschien al en kan ik nog verder uitbouwen?
Gedachten en gevoelens
Merk je bij jezelf dat je erg last hebt van veel voorkomende kritische gedachten en gevoelens van mensen uit je omgeving? Hiervoor heb ik zes tips om mee aan de slag te gaan. Het helpt om voor het oefenen met deze tips vaste oefenmomenten in je agenda te zetten zodat je echt een ‘afspraak’ met jezelf hebt. Dat hoeft niet lang, telkens een kwartiertje kan al voldoende zijn.
- Schrijf die gedachten en gevoelens op, probeer hierin zo eerlijk mogelijk te zijn, ook als het pijnlijk is
- Als je die gedachten en gevoelens zo terugleest, bij welke belangrijk mensen uit jouw leven spelen deze gedachten en gevoelens? Herken je bepaalde zinnen van bijvoorbeeld een ouder, broer of zus, klasgenoot of docent? Van een collega of manager? Een vriend(in) of partner?
- Als je enige ervaring hebt met mediteren kun je hier tijdens een meditatie op ‘doorvoelen’. Voel wat het doet in je lichaam als je die gedachten en gevoelens toelaat. Waar in je lichaam doet het pijn? Misschien herken je die fysieke klachten uit je dagelijks leven of in situaties waarin je jezelf bekritiseerd of afgewezen voelt.
- Ga dan een paar keer per week één of twee gedachten of gevoelens herlezen en zet er een positieve gedachte of gevoel tegenover. Eentje die vanuit je diepste zelf komt. Als er bijvoorbeeld staat: ‘Ik vind mensen die geen kinderen willen heel egoïstisch.’, vervang dit dan eens door: ‘Ik vind het mooi dat mensen die ervoor kiezen geen kinderen te nemen, hun hart durven volgen en zo geen ongewenst kind op de wereld zetten.’ Of ‘Ik vind het mooi dat mensen die geen kinderen willen heel zorgvuldig hebben nagedacht over die keuze.’ Om het nog sterker te maken kun je de gedachte in de ik-vorm schrijven: ‘Ik ben er trots op dat ik geen ongewenst kind op de wereld zet.’
- Voel ook hierbij wat dit met je lichaam doet. Voel je ontspanning als je jezelf positief en bevestigend uit over jouw keuze? Nadat je dit een aantal keer hebt gedaan kun je nog eens terugkeren naar de kritische gedachten en gevoelens; hoe reageert je lichaam er dit keer op, met dezelfde spanning of is het milder?
- Herhaal dit zo vaak als nodig is tot je merkt dat je fysiek en mentaal veel minder last hebt van de kritische gedachten en gevoelens van anderen.
Je kunt hier altijd op teruggrijpen als er op een onverwacht moment iemand iets zegt wat je toch weer weet te raken.
Onthoud: je bent niet verplicht ‘tekst en uitleg’ te geven
De Amerikaanse auteur Rebecca Solnit koos voor een leven zonder kinderen. Ook zij kreeg veel kritische vragen te verduren, zelfs in openbare interviews die eigenlijk over haar schrijverschap gingen. Zij leerde zichzelf aan bij ongepaste vragen de tegenvraag te stellen: Waarom vraag je dit? Zo gaf zij zichzelf de tijd om na te denken hoe zij hierop wilde reageren. Ook kan een dergelijke tegenvraag misschien leiden tot een ander soort, constructiever gesprek.
Besef dat je nooit verplicht bent verantwoording af te leggen over de persoonlijke keuze om geen moeder te worden. Doe je dit toch, dan kom je vaak in de situatie dat de ander probeert om iedere reden die jij opnoemt, te ontkrachten:
- ‘Ja maar als je kinderen hebt ga je het vanzelfleuk vinden’.
- “Ja maar wat als je nou een man tegenkomt die wel kinderen wil?”
- Etc.
Realiseer je dat het je vrij staat om te zeggen ‘Ik kies ervoor om daar niet op in te gaan’. Of, als je het wat vriendelijker wilt aanpakken: ‘Dankjewel, ik begrijp dat je daar benieuwd naar bent. Ik heb er echter voor gekozen om dit voor mezelf te houden.’
De impertinente vraag: had je een slechte jeugd?
Sommige mensen zijn ervan overtuigd dat wie geen kinderen wil, een slechte jeugd heeft gehad. Je ouders hielden niet van je, of ze mishandelden je, of je bent misbruikt. Zelf heb ik deze opmerking ooit van een van mijn managers gehad. Ik was te verbijsterd om een reactie te geven, voelde me boos en in een hoek gezet: omdat ik geen kinderen wilde zou ik zelf wel slechte jeugd hebben gehad? En stél dat dat waar was geweest (dat was het overigens niet), wat had mijn collega dan verwacht? Dat ik het fijn vond om bij de koffieautomaat een pijnlijk verleden op te rakelen? Ik nam mij voor om in de toekomst anders op dergelijke vragen te reageren.
Toen ik voor het eerst een andere collega het antwoord gaf dat ik ervoor koos om dit voor mezelf te houden voelde ik mij krachtig. En het was fijn dat ik bij de collega een kwartje zag vallen: oh ja, het is helemaal niet vanzelfsprekend dat jij mij ‘tekst en uitleg’ gaat geven hierover. Je zult vaak door de vraag worden overvallen. Verwijt jezelf het niet als je jezelf tóch weer in de uitleg ziet schieten. Je kunt jezelf ook halverwege nog corrigeren en tegen je gesprekspartner zeggen: “Ik merk dat ik uitleg aan het geven ben maar ik heb daar eigenlijk helemaal geen behoefte aan. Vind je het goed als we dit onderwerp laten rusten?”.
Lees- en luistertips:
Vind je het fijn om ervaringen van andere vrouwen te lezen? Deze Nederlandstalige boeken zijn een aanrader:
- Daarom wil ik geen kinderen – Margreet Feenstra
- Geen kinderen geen bezwaar – Emily Nobis
- De twijfelmoeder – Patricia de Ryck
Er zijn online ook veel interviews te vinden als je als zoekterm ‘ik wil geen kinderen’ intikt. Bijvoorbeeld het interview van RTLnieuws met de (destijds) 37-jarige Iris , van Saar magazine met de 52-jarige Wies en het interview van Vriendin met de 39-jarige Irene.
Verder vind ik het essay ‘The mother of all questions’ van Rebecca Solnit een aanrader. Het is verschenen in de gelijknamige essaybundel. In het Nederlands is het verkrijgbaar onder de naam ‘De moeder aller vragen’.
In dit interview met Rebecca Solnit komt het essay aan bod en gaat ze in op het onderwerp.
Gelijkgestemden ontmoeten
Lijkt het je fijn om eens bij elkaar te zijn met vrouwen die hun leven ook bewust zonder kinderen hebben ingericht? Kom dan eens naar een AmazoneCirkel in Den Haag. We komen met een kleine groep gelijkgestemde vrouwen bij elkaar. Alle leeftijden en achtergronden zijn welkom. Er is ruimte voor het uitwisselen van ervaringen, een korte meditatie en veel inspiratie. Het gaat niet uitsluitend over het niet kiezen voor kinderen maar juist ook over alle mooie, krachtige en inspirerende zaken waar jij ruimte voor hebt gemaakt in je leven. Interesse? Kom dan op zaterdag 9 januari naar de eerste bijeenkomst. Kun je dan niet? Laat dan je mailadres achter via amanda@amazonecounselling.nl of via mijn contactformulier en ontvang dan geheel vrijblijvend de data van de volgende bijeenkomsten.
Erover praten in counsellingsgesprekken
Merk je dat je het lastig vind om in je eentje de kritiek op jouw keuze te verwerken? Het kan helpen om in één of meerdere counsellingsgesprekken te praten over wat je meemaakt. Je bent welkom om hierover bij mij een afspraak te maken. Als je twijfelt of vragen hebt kun je hier aangeven dat je graag een korte telefonische afspraak maakt. Het telefonische kennismakingsgesprek is gratis.
Mijn drive is om vrouwen zonder kinderwens die worstelen met reacties uit hun omgeving de kracht te laten hervinden om zichzelf en hun keuzes, wensen en verlangens te omarmen. Ik wil jou je weer positief laten verbinden met jouw keuze, ook wanneer je in je persoonlijke omgeving of werkkring tegen onbegrip en/of afkeuring aanloopt. Als je zelf je keuzes, jezelf en jouw leven omarmt kun je dit makkelijker naast je neerleggen. En kun je weer open staan voor verbinding met die mensen die jou wél liefhebben precies zoals je bent.
Wat kun je bij mij verwachten:
- Een veilige omgeving bij een professioneel counsellor én ervaringsdeskundige, waar je kunt ervaren dat jij en jouw keuzes okay zijn
- Een omgeving waarin je de ruimte krijgt om zelf weer te voelen dat jij en jouw keuzes okay zijn
- Waar nodig het verhaal van jouw leven weer van jou te maken, het door jouw eigen lens te bekijken
- Dromen en doelen voor jouw toekomst concreet maken en bespreken hoe je hier naartoe kunt werken
- Dit doen we met onder meer Transactionele Analyse en Geweldloze Communicatie, en waar nodig met andere handvatten.
Ik heb zelf keuzes gemaakt in mijn leven die niet altijd werden begrepen door mijn omgeving, waaronder mijne keuze voor een leven zonder kinderen. En telkens wanneer ik hoor, lees of zie dat een vrouw onbegrip of afwijzing ervaart door wie zij is en welke keuzes zij maakt, voel ik mij strijdlustig. Met mijn counsellingspraktijk zet ik die strijdlust om in een positieve actie. Ik zet datgene wat ik graag doe in om mijn ‘tribe’ van vrouwen die kiezen voor een leven zonder kinderen te steunen en te helpen hun eigen kracht te hervinden. Zodat ze uiteindelijk weer stralend in het middelpunt van hun eigen leven durven te staan. Dat is mijn droom en mijn motto! Mag ik naar je luisteren?
Heb je een persoonlijke vraag? Neem dan contact met mij op via amanda@amazonecounselling.nl.
Wil je een reactie hieronder achterlaten? Wees welkom en wees daarbij respectvol voor elkaar in de reacties.
Geef een reactie